فرهنگ تشبیه در قصاید امیری فیروزکوهی (جلد اول)

پایان نامه
چکیده

از آنجایی که تشبیه مهمترین ابزار علم بیان به شمار می رود، شاعران به مدد این علم توانسته اند، دنیای بیرونی خود را با لطافتی خاص به قلم آورند. اشعار امیری فیروزکوهی نیز متأثر از احوال و اوضاع اجتماعی زمان خود است. به وضوح می توان گلایه از روزگار، غم، درد و پیری را در اشعار وی مشاهده کرد که با وجود سن جوانی غم و اندوه را محور اصلی اشعار خود قرار داده است. مشبه مفرد پایه و اساس ساده ترین تشبیهات است، لذا در اکثر متون بیشتر از این گروه مشبه استخراج می شود. در اشعار امیری نیز مشبه مفرد با تعداد 184 بیشترین کاربرد را داشته است. پس از آن مشبه های مقید است که با تعداد 51 از کل مشبه را به اختصاص داده است. این مشبه ها به صورت مقید به صفت یا اضافه بکار رفته اند. مشبه های مرکب 3 مشبه از کل مشبه ها را بر می گیرند. مشبه به مفرد با تعداد 152 مورد بیشترین کاربرد را در میان مشبه به های بکار رفته داشته است. در برابر مشبه به های مفرد، مشبه های مفرد بیشتر و در برابر مشبه به های مقید، مشبه های مقید با تعداد کمتری دیده می شود. در عوض بین کاربرد مشبه و مشبه به مرکب تعادل برقرار است؛ چرا که اصولاً مشبه و مشبه به مرکب با هم بکار رفته و تشکیل تشبیه مرکب را می دهند. امیری فیروزکوهی برای بیان بهتر مقصود خود، سعی می کند مسائل و مطالب پیچیده را با تشبیه های حسی بیان نماید و مخاطب عام را تا آنجا که می تواند با خود همراه سازد. در این بین مشبه های حسی با تعداد 167 و مشبه های عقلی با تعداد 71 بکار رفته است. با توجه به هدف تشبیه که برای تبیین مسائل سنگین و آسان تر نمودن آن به کار می رود، بدیهی است که امور حسی بسیار قابل درک تر از امور عقلی هستند و بر همین اساس تشبیه عقلی به حسی یکی از رایج ترین تشبیهات است. مشبه به حسی در جلد اول اشعار امیری فیروزکوهی با 210 مورد بیش از مشبه به عقلی با 28 مورد بکار رفته است. کلماتی که امیری برای مشبه به های خود در نظر گرفته نیز جای تعمق و بررسی دارد. این دسته از کلمات همه پدیده های طبیعی از آب، باد، خاک، آتش گرفته تا آفتاب، ماه، گل و گیاه و حتی حیوانات و سنگ را شامل می شود. در رابطه با وجه شبه ها نیز چنانچه در جمله محذوف باشد، ذهن برای یافتن آن تلاش بیشتری می کند و شعر به هدف خود که تکاپوی هر چه بیشتر ذهنی است، نزدیک تر می شود. هر چه از آغاز دوران ادبی به سمت حاضر پیش می آییم، به تعداد تشبیهات با وجه شبه محذوف(مجمل) افزوده می شود. در اشعار امیری نیز تشبیه مجمل که دارای بار ارزشی بیشتر است، افزایش یافته و تقریباً با 175 مورد سه برابر تشبیهات مفصل با 63 مورد است. نسبت کاربرد اضاف? تشبیهی در ابیات تشبیه دار 34 بیت و بلیغ اسنادی 10 بیت از 44 بیت تشبیه بلیغ را به خود اختصاص داده است. کاربرد تشبیهات موکد با 164 مورد نسبت به مرسل با 74 مورد تقریباً دو برابر است. ادات تشبیه بکار رفته، بیشتر شامل «چو» و «چون» می باشد. از آنجا که بخشی از وجه شبه ها محذوف است، ممکن است، وجه شبهی از نظر شاعر متعدد باشد ولی ما فقط یک وجه شبه آن را دریابیم و یا بلعکس. همینطور در مورد وجه شبه های مرکب نیز این موضوع صدق می کند. در اشعار امیری فیروزکوهی 165 وجه شبه مفرد، 54 وجه شبه متعدد و 3 وجه شبه مفرد بکار رفته است. در جلد اول اشعار امیری 31 وجه شبه دوگانه و 3 تشبیه تمثیل بکار رفته است. امیری مانند دیگر پیروان سبک صائب(اصفهانی)سرشار از نازک خیالی ها و مضمون آفرینی است به همین دلیل تعداد تشبیهات فنی او نیز اندک است. در اینجا 10 تشبیه جمع، 2 تشبیه ملفوف و 3 تشبیه مفروق دیده می شود. امیری در کاربرد تشبیهات مفهومی نیز تلاش زیادی از خود نشان نداده است. در اینجا 2 تشبیه مشروط و 2 تشبیه تفضیل بکار رفته است.

منابع مشابه

جمال شناسی شعر امیری فیروزکوهی

در فایل اصل مقاله موجود است

متن کامل

تحلیل کارکردهای سبکی تشبیه در جلد اول شاهنامۀ فردوسی

بررسی شگردهای بلاغی اثر ادبی از راه‌های کشف زیبایی‌های متن است. در مطالعات بلاغی سنتی غالباً با نگاهی جزءنگر تنها به تعیین بسامدها و توصیف آرایه‌ها و انواع آن‌هادر متون ادبی بسنده می‌شد. در مقابل، سبک‌شناسی بلاغی، رویکردی جدید در بررسی ویژگی‌های بلاغی متن است که تأثیر آرایه‌های ادبی را بر کیفیت پردازش موضوع با توجه به آن‌گونه (ژانر) خاص بررسی می‌کند. در این رویکرد، ما با مفاهیمی از حوزۀ نقد، زبا...

متن کامل

تشبیه مضمر در شعر سنت‌گرای معاصر، انواع و کارکردهای آن (با تأکید برآثار بهار، شهریار، رهی، سایه و امیری فیروزکوهی)

تشبیه مضمر از همان آغاز شعر فارسی مورد توجه شاعران بوده و انواع مختلفی از آن در دیوان شاعران فارسی­گو به­کاررفته است. هرکدام از شاعران با راه بردن به تشبیهات تازه­ و بی­سابقه­ و ایجاد بهرۀ زیباشناختی مضاعف برای خوانندگان اشعارشان، انواع جدیدی را به آن افزوده­اند. آنان سعی کرده­اند ارتباط میان مشبه و مشبهٌ­به را دورتر سازند تا تشبیه از غرابت و زیبایی بیشتری برخوردار شود. در کتب بلاغی عربی و فارسی...

متن کامل

رمانتیسم اتوبیوگرافیک (شرح‌ حالی) در شعر امیری فیروزکوهی

مکتب رمانتیسیسم در اواخر قرن هجدهم در اروپا و در برابر مکتب عقل‌‌گرای کلاسیسیم به‌وجود آمد. این مکتب زمینه‌‌های گوناگونی مانند ادبیات، فلسفه، علوم‌‌اجتماعی، سیاسی، هنر و... را دربرمی‌‌گیرد. اوج رمانتیسم، در اروپای قرن نوزدهم بود؛ اما بعد‌‌ها به سرتاسر جهان رسید و کشورهای دیگری را تحت‌تأثیر قرار داد. ایران نیز مانند سایر کشورها تحت‌تأثیر این مکتب قرار گرفت. محققان برآنند که رمانتیسم در ادبیات مع...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023